Activiteiten 2014

11-12-2014: Lezing Gezin XXL door Ad Rooms

Met grote gezinnen worden huishoudens bedoeld met minimaal 8 kinderen tot liefst 28 kinderen.
De door heemkundevereniging Berchs-Heem georganiseerde lezing geeft duidelijkheid over de geschiedenis van hele grote gezinnen. Waarom zijn ze ontstaan, wat zijn daarvoor de verklaringen, hoe groot was de invloed van de kerk daarop en welke andere oorzaken speelden een rol?
Aan de orde komt verder hoe grote gezinnen leefden. Wat speelde zich af, hoe beleefden moeder, vader en de kinderen zelf hun eigen jeugd? Hoe ging dat aan tafel, welke afspraken waren er? Hoe reageerde de buitenwacht? Welke afspraken golden en hoe en waar sliepen ze allemaal? Wat kwam er op tafel. Hoe werd de zaak financieel gerund en wat gebeurde er met verjaardagen en op andere feestdagen? Hoe verliep de dagelijkse gang van zaken en was er voldoende kleding? Droegen de gezinsleden elkaars schoenen? Hoe ging dat met baden en wassen? Hoe vermaakten ze zich en gingen ze wel eens op vakantie?
De lezing geeft op al deze vragen wel een antwoord, al was het wel zo dat er op grote gezinnen geen sjabloon is te leggen. Overal werd er wel anders met bijvoorbeeld veel mensen aan tafel omgegaan, maar duidelijk is wel dat er heel creatief met problemen werd omgesprongen.

06-11-2014: Koning Napoleon op reis door Brabant in 1809

6 November om 19.30 u organiseert heemkundevereniging Berchs-Heem in zaal 2 van Zalencentrum Merx Berghem en lezing door journalist en publicist Hans van den Eeden
In zijn lezing zal Hans van den Eeden ingaan op de situatie van Brabant in 1809. Daarna beschrijft hij het doel, de opzet en het resultaat van de reis van de koning. Tijdens deze reis die op 13 april 1809 begon in Grave en eindigde op 18 mei 1809 in Middelburg, heeft koning Lodewijk Napoleon, de eerste koning van Holland, nagenoeg het gehele departement van Brabant bezocht.
Het gesproken woord met veel anekdotes wordt ondersteund door beeldmateriaal.

22-10-2014 Onthulling pilaster Bergs Veld

Hier stôk dan!
Auteur: Riny Boeijen (Mrinus de Witte) uitgesprken bij de onthulling van de pilaster op het Bergs Veld.

Ès oe in Bèrge nie kenne, dan wört ‘r alt gevroagd: ‘Van wie zedde ge d’r enne?’Mijn hen ze dènôit gevroagd, mar ès ge ’t wete wilt; ik ben d’r enne van Naris Ruijs èn Lee de Bim. Nou zudde musschien laache, toch is dèècht wôrrent woar. Want Naris èn Lee hebbe mijn gemakt. In 1939, krèk vur d’n orlog. Doar han ze nie ens ’n vrouw be nôddig, die twieje ware durren tijd al lang vurruit.
Ik ben d’r enne van ’n twelling. Saame mi m’n bruur stonne we ôn de Sportstroat die groewte pôrt vast te haawe. M’n bruur liift nie mer, mar ik ben d’r nog wel. Èn ik kan oe vertelle dèwe wèmeegemakt hebbe in die jôrre toen ’t hier nog ’n voetbalvèld waar. Wèdaachtte ès al dèvrouwvolk van de KPJ in ‘n korte boks ônt rondspringe waar? De wandelsport èn de hèrmunnie zijn d’r geweest. Ik heb ‘r ok ’n kat zôhard zien loewpe ès unnen hoas. Èn hij hiette Kees. De Zwaluw hetter nog ôit duive los geloate. Doar hak ’t nie zôop, want die schete op munnen kop, nèt ès die dakschijters van Sjaak Sijnen èn Grad van Hintum.
Mar ’t môiste van alles waar toch ’t voetballe. Dan hen ze ’t teegewôrrig over dieje Ziggodome èn de Arena. Och jonge, dèhan wij hier in de jôrre vijftig al. Ès die Hèrpse bônne hier kwaame speule, dan dinne wij de pôrt ope èn wörde de tribunes zoewe nor binne gereeje. D’r kos hèndig ’n por duuzend man op. Èn dan hebbe ze ’t over skaibokse. De hielj kappeloan Kitslaarstroat ha ’n skaiboks. Doar hong ’t sondagsmiddegs ès ’t uurste moes speule mitte biejn in d’n dakgeut. Wij han ok ME. Gen busse vol, mar twe man; de Pol èn de Parl. Ès die twieje rondliejpe, dan hiel iederiejn zunne moel. Zèllufs Lee Vos èn Cees ’t Kètje. Èn Wimke van Miene zörgden ‘r vur dèze amôl aachter d’n droad bleve. Zoewe dinne we dè.
Och ik zie Driek van Vugt nog langs de lijn zitte. Hij keek nie nor ’t voetballe, mar enkelt nor hoe schôn z’n vèld urbe laag. Wètrok-ie unne poszegel ès Jas de Laaw wir unne ros uit zunne dries schupte. Ès of-ie ’t èèges vuulde. Èn wèdaachte van Hèndrik van Pukke, d’n dokter. Die ha gen spuitbusse, nietapparate of al dègrèèj dèze teegewôrrig hebbe. Unne wôtterzak mi unne spons erin, dèhattie. ‘Even kijken’, zin-ie dan. Want hij prôtte strèèlluk ès-ie in functie waar, mar ja doar waar ’t dan ok unne dokter vur. Èfkes mitte spons ‘r over. ‘Gaat wel weer,’zin-ie èn Hènk de Gieps hoemperde ’t vèld wir op, of-ie wôof nie.
De klèèn jong han ok schik mit voetballe. Ès ’t schôn wiir waar èn ze han nog ’n bietje van d’r traktemènt over, ginge ze unnen ijsco koewpe be Piet de Kat of Harry de Sieb. Èn ès Ajaan -’t kenon – Hèndriks op gool schoot èn diejen bal zèlde wir is unne kiejr de schutting over, dan zaag ik die jong amôl vurbe stiejve. Wietem ’t uurste ha. Behalve ès-ie be Has Martens tusse z’n erpel terèèchte kwaam. Doar dorstte ‘m gen man te gôn hoale.
Ok èster gen voetballe waar èn we de pôrt dicht han, wôn die verrekte jong toch gôn speule. Ik gaaf doar niks um. Ik he verschèèjene van die kortôrre over de pôrt heene geholpe. Mar ès de pliessie ze zaag, waare ze de nasjenaale. Ik zie Van der Hoeven èn Van d’n Bèrg nog aachter Bertjes van Kareltje Akkermans ôn doen. Die kos ’t nie hèèjse mi z’n korte pôtjes. Hij he d’n helle woensdagmiddeg op ’t pliessieburro onder ’t gementehuis strafregels zitte schrijve.
Mar ok mittie groewte laabusse hek ’t iejn èn aander meegemakt. Vurral mi de kermus. Dan ginge ze be mijn mi ’n mèìjdje stôn te vrèìje. D’r wörde wèafgehaffelt èn uit de krop gevoejerd. Èn liege dèze dinne. Zôn mèìjdje mènde dèsse in d’n himmel kwaam. Mar dèwaar mar efkes. Nôdderhaand hek ‘r nog wel is iejn huure zegge: ‘Traawe, dès nèt ès in oew boks zèèke. Tis efkes wèèrrum, mar lang kaaw.’
Toen Bèrge Sport nor d’n Osseweg ging, wörden ’t amôl anders. Alliejn d’n hond van Kareltjes, hullieje Monty, zèkte nog alle daag teege m’n ôn. Èn Marie van Sjaak Sijnen he nog unne wasdroad ôn mijn vaast gemakt, umdèSjaak ’t verrekte dieje kepotte waspoal te make. Vur de rest zaag ik alliejn nog mar gèète. Van die klèèn be Sjaake in zunnen hof èn ’n groewte witte be ’t Wit Gele Kruis; ’n juffrouw. Èn toe de Bèrchplôts ‘r kwaam, zaag gen man me mer stôn.
Ik ben d’r nou vijf ’n zuvventig, mar ’t ha wènnig geschild of ik waar d’r al nie mer geweest. Ik ben nog ’n joar of ’n ding op ’t Tuurèènd in de koast geweest, be d’n Boei. Doar zek wel wèbekômme. Mar ja, tis toch ’t Tuurèènd èn ik ben d’r enne van geenèènd, dus ik ze blèìj dèk wir trug ben. Èn nou stôk op ’t môiste plèkske dè’t aaw voetbalvèld ôit gehaad he; de penantiestip. Èst ôn mijn li, nog wel honderd joar.

13-09-2014 Open Monumentendag Mobiel Erfgoed

2014 is het Jaar van Mobiliteit en Mobiel Erfgoed.
Voor de Stichting Open Monumentendag is 2014 het Jaar van Mobiliteit en Mobiel Erfgoed, mede de aanleiding om dit jaar voor het thema Op reis te kiezen. Berchs-Heem gaf een eigen draai aan het thema en dit leverde een verrassende openstelling en activiteit op.
Op reis gaat over middelen van vervoer, over mobiel erfgoed, over wegen, sporen en kanalen, over de gebouwde monumenten die daarbij horen, over plaatsen van aankomst en vertrek, over werkplaatsen, remises, koetshuizen, werven en natuurlijk veel meer.
Ons dorp heeft ook zijn monumenten , denk hierbij aan het gemeentehuis, het oude stationskoffiehuis, het koetshuis, de kerk, het klooster en het café. Deze geschiedenis hebben we samengebracht in een routeboekje. De fietstocht langs de monumentale gebouwen en het natuurschoon van Berghem is ca. 24 km. Er zijn zeker 60 boekjes uitgereikt aan de bezoekers die deze tocht willen gaan maken. Graag horen wij van deze deelnemers hun op – of aanmerkingen.
Open Monumentendag Berghem was een groot succes. Op onze huidige locatie hebben we 125 bezoekers welkom mogen heten. De kapel was voor het publiek open. Tevens was er een PowerPoint presentatie van een route door Berghem. Een muur was aangekleed met foto’s die te maken hebben met het vervoer van toen.
De heemkamer op de tweede verdieping van het oude klooster gaf een kijkje in het verleden. In de fotoboeken die we verzameld hebben werd druk gezocht naar bekenden. Herinneringen werden uitgewisseld. Al met al was het voor Berchs-Heem een geslaagd weekend mede mogelijk gemaakt door de vrijwilligers van onze vereniging.

07-09-2014 Documentaire “Market Garden”

Heemkundevereniging Berchs-Heem toont de documentaire over “Market Garden “.
Op zondag 7 september om 11.30 uur en maandag 8 september om 19.30 uur kunt u de documentaire over Market Garden bewonderen in de kapel van de Wilberthof aan de Willibrordusstraat tegen over de kerk.
Deze documentaire laat zien dat :
In september 1944 in Nederland de grootste slag van de Tweede Wereldoorlog wordt uitgevochten. In een poging om voor Kerst de oorlog te beëindigen, wordt de grootste luchtlandingsoperatie aller tijden uitgevoerd, “Operatie Market Garden”. Britse en Amerikaanse soldaten worden gedropt achter de vijandelijke linies met als doel de bruggen richting Noord-Duitsland te veroveren. Door een slechte planning en een ongelukkige toeval stuit het Britse 1st Airborne Division in Arnhem op een SS-pantser divisie Het gevolg van een meedogenloze strijd in en rond Arnhem.
Deze documentaire is direct na de bevrijding van Nederland in 1946 opgenomen in Oosterbeek en Arnhem waar de sporen van de oorlog nog duidelijk te zien waren. De mensen die in deze documentaire voorkomen hebben de gebeurtenissen zelf meegemaakt of gadegeslagen . Het is een reconstructie van de Slag om Arnhem.
Nu na 70 jaar sluit deze documentaire mooi aan op de actualiteit van de aanstaande Herdenking van 70 jaar Market Garden waarbij op 19 september a.s. tussen 10.00 uur en 11.30 uur een aantal voertuigen door Berghem vanuit Herpen via Berghem richting Oss zullen rijden.
Entree gratis. Voor aanvang is er koffie te verkrijgen.
Graag wel op tijd aanwezig.

01-06-2014 Keentse survival fietstocht

Zondag 1 juni 2015 stonden er zo’n veertig rijwielen in de startblokken om mee te gaan naar Keent om daar een toer te maken onder leiding van de voormalig Berghemnaar annex gids Rene van den Heuvel.
Tot zover niks bijzonders ware het niet dat het voor Henriette en mezelf een tamelijk nieuwe ervaring was om mee te fietsen in een groep met een, en nou moet ik dat voorzichtig zeggen, ”Hoog elektrische fietsgehalte”.
Marietje Hoeks spande de kroon met een fiets waar menig AOWer toch zeker drie maanden voor moet sparen. Zo, echt niet normaal. Voorzien van een heus dashboard waar zeker een handleiding van veertig pagina’s voor nodig is fietste ze als een hond met zeven dingesen mee. Zo, trots.
Ook waren er nog een tweetal op een mountainbike die dachten dat Keent waarschijnlijk nog steeds bestond uit moerasgebied met scherpe afdalingen. Gelukkig hebben ze daar ook ZOAB en bleven de voeten droog.
De routebeschrijving van de Bergse kerk tot Keent bevatte nog een typefoutje maar je moet toch echt uit Herpen komen om je daar druk over te maken.
Met Gerrit en Dora van Ravensteijn voorop is het godsonmogelijk om niet goed naar Keent te fietsen.
Gerrit is jarenlang in Keent grootgrondbezitter geweest met landerijen van “unne kijk wijdt” . Heb niet nagevraagd wat hij en Dora allemaal in Keent uitgespookt hebben maar vier kinderen komen niet uit de lucht vallen. Ik bedoel maar, ze hebben in Keent lang gras genoeg dat hebben we gezien.
Waar was ik… In Keent gingen we naar het uitgaans annex informatiecentrum wat een behoorlijk hoog tuinkaboutergehalte heeft. Het kabouterbevrijdingsfront heeft Keent nog niet in het vizier maar dat kan niet lang meer duren. Menig prullaria wat waarschijnlijk rechtstreeks uit de Frans Bauercollectie schijnt te komen sierde de tuin en omgeving.
In het informatiecentrum staat ook nog een oude Spitfiremotor die tijdens opgravingen voor de brug naar boven gekomen is. Voorzien van een beschrijving van de Engelse piloot die in het vliegtuig zat en het verhaal van de Duitse piloot die het vliegtuig neergehaald heeft maakte de motor indruk in de toch zeer vredige omgeving.
Eenmaal op weg kregen we uitleg over de dijken, de dassen en de veranderingen aan het landschap. Een kolonne zandwagens van Keent naar Spanje hebben ze afgevoerd. Waarom dat zand naar Spanje moest weet ik ook niet maar als fotograaf sta je af en toe op afstand dus zal ik een en ander wel niet goed begrepen hebben. Het maakte bij de andere indruk dus zal het wel gemoeten hebben.
Bijzonder was ook het verhaal over de oerossen die opnieuw herleven dankzij de moderne DNA techniek. Jurassicpark maar dan in Keent zullen we maar zeggen.
Heb zo’n beest nog op de foto gezet en het moet gezegd dat je daar mee voor de dag kunt komen.
Horens van twee meter, witte snuit en strepen. Op gegeven moment kwam er ook een verhaal van Hans een Grietje. Dan denk je gelijk aan de gebroeders Grim maar niets is minder waar. Ook woonde er geen heks annex boze schoonmoeder in Keent. Het bleek een zekere, niet nader te noemen Hans te zijn die heel veel Grietjes thuis ontving voor aangenaam verpozen en lekkernijen. Vandaar de naam. Ga je in de Efteling toch anders naar het snoephuisje kijken waar ook lekkers te halen is.
Ook hebben we nog contacten gelegd met alle jeugd van Keent die rijdend op drie, min of meer goede, snorfietsen hun best deden hangjeugd te imiteren.Beleefd groetend en zwaaiend zijn we ze vier keer tegengekomen. Nette kinderen overigens daaro. Kan die jeugd hier nog iets van leren.
Eenmaal terug kregen we nog een drankje aangeboden en werd er nog nagepraat. Al met al zo’n veertig kilometer gefietst onder een prima zonnetje met interessante uitleg.
Geslaagde middag van Berchs-Heem.

Samenvatter Piet Huibers

01-05-2014 Kleine foto expositie Dodenherdenking

Berchs-Heem organiseert een kleine expositie in de Wilberthof van 1 mei t/m 18 mei.
De Fotowerkgroep van het Berchs-Heem organiseert in samenwerking met Brabant Zorg Wilberthof een kleine foto-expositie van de slachtoffers uit Berghem die gevallen zijn in de Tweede Wereldoorlog.
In Nederland vindt jaarlijks op 4 mei de Nationale Dodenherdenking plaats. Men herdenkt alle burgers en militairen van het Koninkrijk der Nederlanden die omgekomen zijn sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
Zo zijn ondere andere foto’s te zien van de 19 mensen uit Berghem die door oorlogshandelingen zijn overleden.
Kom gerust even kijken in de gangen van de Wilberthof, Den Dries 1, Berghem
U bent welkom vanaf 1 mei t/m zondag 18 mei van 10.00 tot 17.00 uur.
Koffie/thee verkrijgbaar in D’n Herd.

06-03=2015 Lezing Bombardement Nijmegen

Berchs-Heem organiseert een lezing over het bombardement op Nijmegen door Gerard Hoeks
70 jaar na deze fatale dag zal Gerard ook stil staan bij de vijf Berghemse slachtoffers die hierbij om het leven kwamen.
Op 22 februari 1944 werd Nijmegen gebombardeerd door Amerikaanse vliegtuigen. Een groot deel van de binnenstad werd verwoest. Het bombardement vond plaats nadat geallieerde vliegtuigen als gevolg van het slechte weer plotseling werden teruggeroepen. De piloten kozen een gelegenheidsdoel uit nadat hun missie naar het Duitse Gotha was mislukt. Ze kozen voor het Nijmeegse spooremplacement. Door onervarenheid van de vliegers, slechte richtlijnen en verkeerde inschattingen kwamen de bommen echter voor een groot deel midden in het centrum van de stad terecht met alle desastreuze gevolgen van dien.
Donderdag 6 maart 2014
Aanvang 19.30 uur
De Wilberthof (Den Herd)

02-02-2014: Openstelling Heemkamer Berchs-Heem

Openstelling Heemkamer Berchs-Heem
Iedere eerste zondag van de maand, van 11:00 tot 13:00 uur en de daarop volgende maandagavond van 19:00 tot 21:00 uur open.
Met meer dan weemoed heeft Heemkundevereniging Berchs-Heem na ruim 16 jaar afscheid genomen van haar Heemkamer in het oude Gemeentehuis( rijksmonument).
Na de annexatie door de gemeente Oss in 1994 waren we gehuisvest in het voormalige gemeentehuis en sindsdien is er ontzettend hard gewerkt aan een archief van boeken, foto’s, materialen, gereedschappen en schilderijen. Per 1 januari jl. zijn wij verhuisd en zit de vereniging tijdelijk in het “oude Klooster” aan de Willibrordusstraat 49 B op de 1e verdieping.
Wilt u komen kijken naar onze spullen nodigen wij u bij deze uit om aanstaande zondag 2 februari in onze heemkamer dan bent U meer dan welkom van 11.00 uur tot 13.00 uur.
Verder zijn wij op de iedere eerste zondag van de maand, van 11:00 tot 13:00 uur en de daarop volgende maandagavond van 19:00 tot 21:00 uur open.
Loop eens binnen om eens lekker te komen buurten onder het genot van een kopje koffie of thee, dat voor u klaar staat.
Berchs-Heem
Willibrordusstraat 49B (eerste etage), ingang via het verzorgingshuis Wilberthof

05-01-2014 Openstelling na verhuizing heemkamer

Eindelijk zijn we weer op aarde en een beetje bijgekomen van een paar hectische dagen, voor onze begrippen zijn wij bovenaards bezig geweest maar we hebben het met zijn allen toch maar mooi gedaan.
De eerste openstelling in het nieuwe jaar hebben we toch maar gedaan ondanks dat er nog van alles recht gezet moet worden. We hadden geen tijd meer om jullie dit te laten weten maar toch zijn er een paar bezoekers naar de nieuwe ruimte komen kijken op zondag 5 januari 2014. De koffie met koekjes stond weer klaar.
Dit filmpje geeft een indruk van de verhuizing.